-Διάβασα πρόσφατα το “Homo Stupidus” και εντυπωσιάστηκα, τέτοια βιβλία νομίζω λείπουν από Έλληνες συγγραφείς. Από όσο ξέρω είναι και ένα βιβλίο βραβευμένο, ε;
-Πήρε το βραβείο δοκιμίου της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, αλλά το μεγαλύτερο βραβείο είναι τα θετικά σχόλια που έχουμε, τα οποία είναι μια δικαίωση για το συγγραφέα.
-Τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν αρκετά βιβλία και από Έλληνες συγγραφείς όσον αφορά την αυτοβελτίωση και τρόπους να διαχειριστούμε μόνοι μας τα προβλήματά μας, που έχουν μια προσέγγιση που εστιάζει πολύ στο θετικό και το να αισθανθείς ότι είσαι δυνατός, ενώ η δική σου προσέγγιση μου φάνηκε πιο ολοκληρωμένη, όχι να καταλάβεις ότι είσαι δυνατός, αλλά το ότι κινδυνεύεις να γίνεις ηλίθιος.
-Κινδυνεύουμε όντως να γίνουμε ηλίθιοι. Να σχολιάσω αυτό της θετικής ψυχολογίας ότι αν θέλουμε κάτι, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το πετύχουμε, το σύμπαν βασικά είναι αδιάφορο για τα δικά μου θέλω. Νομίζω ότι ο άνθρωπος έχει την ευθύνη, με δράση και με αποτέλεσμα, η επιθυμία είναι και λίγο, ας πούμε, μαγική σκέψη.
-Τι είναι όμως ο Homo Stupidus, θα ήθελες να μας το εξηγήσεις;
-Homo Stupidus είναι ένας νεολογισμός δικός μου για τον νεο-ηλίθιο άνθρωπο. Βιβλία για την ηλιθιότητα έχουν γραφτεί πολλά, αλλά τον ορισμό επακριβώς της ηλιθιότητας τον είχε δώσει ο Carlo Cipolla, ένας καθηγητής οικονομικών, ο οποίος είπε ότι ηλίθιος είναι αυτός που βλάπτει τους άλλους χωρίς δικό του όφελος και χωρίς να κερδίζει κάτι. Πολλές φορές βλάπτει τους άλλους, βλάπτοντας και τον εαυτό του. Μπορεί να είμαστε κι εμείς ηλίθιοι. Αν στο τραπέζι του πόκερ δεν καταλάβουμε ποιος είναι το κορόιδο, το κορόιδο είμαστε εμείς.
-Ποια είναι τα συστατικά της ανθρώπινης ηλιθιότητας;
-Ένα βασικό συστατικό είναι ο φόβος. Είναι το εργαλείο που χρησιμοποιούνταν ανέκαθεν για να έχει ο άνθρωπος εξουσία στον άνθρωπο. Σήμερα με την τεχνολογία μπορούμε το φόβο να τον έχουμε ως πολύ δυνατό εργαλείο, ο άνθρωπος γίνεται έρμαιο του φόβου του. Ο φόβος του να δούμε το μέσα μας, ο φόβος του να εμπιστευτούμε τον άλλο δίπλα μας, ο φόβος για την εικόνα μας την επίπλαστη, όλα αυτά είναι συστατικά της ηλιθιότητας. Τα κινήματα μόδας μπορεί να είναι ένα συστατικό ηλιθιότητας, δηλαδή φοράω κάτι όχι γιατί με εκφράζει, αλλά γιατί το κάνουν όλοι, είναι της εποχής. Ο άνθρωπος που παίρνει μια απόφαση και δεν σκέφτεται τις επιπτώσεις αυτής της απόφασης στους άλλους είναι ηλίθιος.
-Πώς θα μπορούσαμε να προστατευτούμε από την ηλιθιότητα, και εμείς και οι γύρω μας;
-Νομίζω πως ένα φίλτρο είναι μια στοιχειώδης ενσυναίσθηση. Η πράξη μου πώς μπορεί να φανεί από την πλευρά του άλλου. Να μην είμαστε σίγουροι για την αλήθεια των απόψεών μας, γιατί είναι καθαρά υποκειμενική. Μπορεί αυτό που πιστεύουμε σήμερα ως αλήθεια, αύριο να αποδειχτεί λάθος. Να βλέπουμε δηλαδή και να αμφισβητούμε την απολυτότητα.
-Άρα, να μπορούμε να δούμε την οπτική των άλλων και να μην είμαστε και τόσο σίγουροι για τις απόψεις μας;
-Ναι, και νομίζω ότι επειδή το χαρακτηριστικό του ηλίθιου είναι ότι γνωρίζει μετά πεποιθήσεως, δημιουργεί διάφορα δόγματα και στερεότυπα. Κάθε δόγμα γκρεμίζεται με ερωτήσεις. Αν με τον ηλίθιο δεν αντιπαρατεθούμε, γιατί αυτό θα τον κάνει να σταθεροποιηθεί πιο πολύ στη θέση του, απλά του θέσουμε ερωτήσεις, αυτό μπορεί να τον βοηθήσει έστω κατ’ ελάχιστον να δει και λίγο διαφορετικά την κατάσταση.
-Μια τελευταία ερώτηση. Τόσο η μόδα, όσο και τα στερεότυπα, οι τάσεις αυτές, οι πεποιθήσεις, μαζοποιούν μεν τον άνθρωπο, αλλά δίνουν και μια αίσθηση ανήκειν. Ότι ανήκει κάποιος κάπου. Δεν μπορεί αυτή η αμφισβήτηση που προτείνεις να οδηγήσει κάποιον στην απομόνωση;
-Όπως είχε αναφέρει ο Riemann το ’60, εγώ απλά κάνω σκέψεις, αυτή η ισορροπία μεταξύ του παραμένω άτομο και μέρος συνόλων, χωρίς να αφομοιωθώ από το σύνολο, αλλά και χωρίς να μείνω μόνος, είναι ένα ζητούμενο στην ανθρώπινη ιστορία. Πώς μπορούμε να κρατήσουμε την ατομικότητά όντας μέρος συνόλων, χωρίς να αφομοιωθούμε. Να αποκτήσουμε δηλαδή μια συλλογικότητα όχι της μέλισσας, οι άνθρωποι δεν είμαστε μέλισσες. Μια συλλογικότητα ανθρώπων διαφορετικών μεν, ίσων δε. Αυτό είναι ένα ζητούμενο που δεν έχει επιτευχθεί στο βαθμό που θα θέλαμε, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.