Γράφει ο Στράτος Σπανουδάκης*
Από το “Έρως ανίκατε μάχαν” του Σοφοκλή, μέχρι το “ο έρωτας είναι ασχολία των αργόσχολων” του Διογένη, ένα χάος δρόμος.
Αυτό το μαγευτικό χάος που αποκαλούμε Έρωτα. Εκείνη η υπερβατική εμπειρία, που μετατρέπει τους ανθρώπους σε έρμαια της και μπορεί να τους πάει από τη κόλαση στο παράδεισο, σε κλάσματα του δευτερολέπτου.
Πόσο εύκολο μας είναι να τον ζήσουμε και πόσο πλέον, το επιτρέπουμε στον εαυτό μας;
Ο Έρωτας ήταν, είναι και θα είναι πηγή έμπνευσης καλλιτεχνών και δημιουργών ανά την υφήλιο, οι οποίοι προσπαθούν έτσι να εξηγήσουν, να καταλαγιάσουν και ίσως να εξιδανικεύσουν τον έρωτα που δε μπορούν να καταλάβουν πλήρως. Συχνά οι άνθρωποι θέλουμε να δώσουμε μία εξήγηση για όλα, κάνοντας τα πιο εύκολα για εμάς, πιο γήινα.
Καταστάσεις όμως όπως ο έρωτας, είναι τόσο μαγικές και ασύλληπτες, που δε μπορεί να της σηκώσει ο ανθρώπινος νους. Το μόνο που χρειάζεται, είναι να τις ζήσει. Ολοκληρωτικά και με πάθος.
Θα πίστευε λοιπόν κάποιος, ότι τον Έρωτα θα έπρεπε να τον αναζητούμε συνεχώς οι άνθρωποι, μιας και αναφερόμαστε σε κάτι τόσο δυνατό, αληθινό και ζωντανό. Είναι όμως έτσι; Μάλλον όχι, καθώς ο Έρωτας φαίνεται να έχει μετατραπεί σε αποδιοπομπαίο τράγο στη σύγχρονη εποχή. Την εποχή της υψηλής ταχύτητας, των πολλαπλών επιλογών και της αποστασιοποίησης.
Δικαιολογίες, φόβοι και απαρνήσεις, μας αποτρέπουν από το να μπλέξουμε με αυτόν τον κοντοστούπη αρχαίο Έλληνα θεό. Η παραμονή στην ασφάλεια της μοναξιάς, δείχνει να έχει περισσότερες ελπίδες από το ρίσκο του Έρωτα. Αρκετοί μηχανισμοί μας, λειτουργούν υπόγεια και ασυνείδητα και μας είναι τόσο φυσιολογικοί, που τους θεωρούμε προέκταση της σκέψης μας.
Πάμε να δούμε κάποιους από αυτούς τους τρόπους που έχουμε επινοήσει, ώστε να αντιστεκόμαστε σε αυτόν:
Αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων
Όπως είπαμε και παραπάνω ο Έρωτας είναι μία υπερβατική εμπειρία. Αγνοώντας όμως τα θετικά συναισθήματα που μπορεί να προκαλέσει το βίωμα του, εστιάζουμε κυρίως στα αρνητικά, όπως άγχος, αγωνία, αμφιθυμία, ζήλια, απογοήτευση. απόρριψη και τόσα άλλα δυσκολοκατάβλητα. Έτσι, μετατρέπεται από μία υπερβατική εμπειρία σε κάτι αποτρόπαιο, που το μόνο που μπορεί να προκαλέσει είναι πόνο και δυστυχία, οπότε η απάντηση είναι προφανής. Μακρυά και αγαπημένοι!!
Φόβος για Δέσμευση
Για την Ελευθερία, έχουν γίνει διαχρονικά, μάχες επί μαχών. Οι άνθρωποι ανέκαθεν θέλαμε να είμαστε ελεύθεροι και αδέσμευτοι. Ο φόβος ότι ο Έρωτας, θα μας κάνει έρμαιο του, αντανακλαστικά μας προκαλεί την ασφυκτική σκέψη της φυλάκισης, σε κάτι που δε θα μπορούμε να αντισταθούμε. Μιας λοιπόν και η Ελευθερία είναι το υπέρτατο αγαθό για εμάς, και φοβόμαστε ότι κάτι έξω από εμάς μπορεί να μας το πάρει, προτιμάμε την απόσταση και το μη βίωμα, από το ρίσκο της δουλείας.
Φόβος ότι θα γίνουμε κάτι άλλο
Αυτός ο φόβος, συναντάται συνήθως στους άντρες, είναι λιγότερο βιωματικός και κυρίως προκαλείται από την παρατήρηση του φιλικού περιβάλλοντος. Βλέποντας σε άλλα άτομα να αλλάζει άρδην η προσωπικότητα τους κατά τη διάρκεια της σχέσης (για να ικανοποιήσουν το σύντροφο τους ώστε να μη τον χάσουν), κάνουμε αυτόματα τη σκέψη ότι ο έρωτας το προκαλεί αυτό και όχι η αδυναμία των συγκεκριμένων ανθρώπων. Επειδή λοιπόν μας αρέσει ο εαυτός μας και δε θέλουμε να μας επιβληθεί να τον χάσουμε, στεκόμαστε απέναντι στην όποια περίπτωση να ζήσουμε τη παραπάνω απώλεια.
Φόβος να μη πληγωθούμε ξανά
Αυτό το στάδιο, προϋποθέτει ότι οι άνθρωποι έχουμε ξανά ερωτευθεί στο παρελθόν, κάτι που όμως δεν πήγε και πολύ καλά. Ίσως πληγωθήκαμε αρκετά, προδοθήκαμε ή ακόμα ακόμα να (εξ)απατηθήκαμε. Έτσι, ασυνείδητα, έχουμε συνδέσει ότι όλες οι μελλοντικές παρόμοιες εμπειρίες, θα έχουν ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή το να πληγωθούμε ξανά. Επομένως η λύση είναι η πλήρης αποφυγή της εμπειρίας, συνήθως εκλογικεύοντας τα συναισθήματα μας.
Υπερανάλυση συντροφού (Αναζήτηση Ελαττωμάτων)
Αυτή η περίπτωση έχει το πλεονέκτημα ότι είναι κάτι δυναμικό, καθώς ο λόγος της απόρριψης δεν είναι σχεδόν ποτέ ο ίδιος. Συνήθως γίνεται ένα σκανάρισμα του ανθρώπου που αρχίζει να μας ενδιαφέρει, κάποιες φορές ακόμα και με τη μορφή συνέντευξης, μέχρι να βρεθεί το ελάττωμα που θα μας πείσει ότι αυτός ο άνθρωπος δε κάνει για εμάς. Έτσι, το άτομο μετατρέπεται σε μία εκ προμελέτης αποτυχημένη επιλογή, που δεν αξίζει καν να δοκιμάσουμε.
Έχουμε προκαταβάλει το μέλλον της γνωριμίας, σαν ικανότατοι προφήτες που είμαστε. Σε αυτή λοιπόν την ολιγαρκή περίπτωση, αρκεί μόνο ένα μειονέκτημα, για να κλειδώσει η άρνηση μας. Εδώ μπορεί επίσης να προστεθεί και ο φόβος της απόρριψης, καθώς, απορρίπτοντας πρώτοι κάποιον άνθρωπο, γλιτώνουμε τη περίπτωση μα μας απορρίψει εκείνος πρώτα. Φοβερό έτσι;
Όπως είδαμε στα προηγούμενα παραδείγματα, οι άνθρωποι αποφεύγουμε να ερωτευθούμε, βάση κυρίως, κάποιων φόβος μας. Υπάρχει όμως και το άλλο άκρο, που καταφέρνει όμως το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα.
Διαφορετικός έρωτας κάθε μέρα
Στη περίπτωση αυτή, δεν υπάρχει η άρνηση να συνδεθούμε με το συναίσθημα, αλλά το ακριβώς αντίθετο. Φτάνουμε στο άλλο άκρο, να ερωτευόμαστε σχεδόν κάθε μέρα ένα διαφορετικό άτομο. Αυτό μπορεί να φαίνεται θετικό στην αρχή, μιας και υπάρχει η διάθεση για το βίωμα, όμως στη πραγματικότητα είναι η αντίθετη πλευρά της άρνησης. Η παραπάνω διαδικασία, πιστοποιεί ότι δε μπορεί να υπάρξει δέσιμο και ποιοτική σύνδεση, παρά μόνο επιφανειακή και πρόχειρη σύνδεση. Έτσι ναι μεν βιώνουμε τα θετικά συναισθήματα του Έρωτα, όπως πάθος και λαχτάρα, αλλά αποφεύγουμε τα πιο δύσκολα, μιας και φεύγουμε πολύ πριν καν τα βιώσουμε.
Άρα για να έχουμε φτιάξει τόσους πολλούς τρόπους για να αποφεύγουμε τον Έρωτα, μήπως δεν είναι κάτι καλό; Μήπως του έχουμε όντως δώσει πολύ περισσότερη αξία από ότι πραγματικά έχει; Εξάλλου σε τι χρειάζεται, αφού παιδιά μπορούμε να κάνουμε και χωρίς αυτόν;
Η απάντηση δε μπορεί, παρά να είναι υποκειμενική.
Ο Έρωτας είναι κάτι φανταστικό, μια εμπειρία που όμοια της δεν υπάρχει στη ζωή των ανθρώπων. Όλοι θυμόμαστε τον πρώτο μας έρωτα, που ήταν ακόμα αγνός και αμόλυντος από όλα τα παραπάνω φίλτρα που αναφέραμε.
Μόνο ο Έρωτας μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε αθάνατοι, παντοδύναμοι, ικανοί για τα πάντα. Μπορεί να είναι απλά μια χημική κατάσταση του εγκεφάλου αλλά είναι η πιο απολαυστική και υπερβατική εμπειρία που μπορούμε να ζήσουμε. Είναι ευλογία και κατάρα μαζί; Ναι είναι αλλά εγώ επιλέγω να κρατήσω κυρίως την ευλογία!
Θα κλείσω με ένα υπέροχο τραγούδι, Τα λιανοτράγουδα από το δίσκο “Ο μεγάλος ερωτικός”, του Μάνου Χατζηδάκη.
Πρώτη δημοσίευση: Όμορφη Ζωή
*Ψυχοθεραπευτής, συνεργάτης therapy today
Έρωτας είναι και πως ν’ αντισταθώ! Έρωτας είναι, την πάτησα και εγώ. Έρωτας είναι, χτυπάει θες δεν θες. Έρωτας είναι, δεν είναι υπερβολές! Βρε παιδιά, γιατί να θέλει κανείς να αντισταθεί στον έρωτα; Δεν είναι το πιο όμορφο συναίσθημα;